آرتروز چیست؟ علائم و راه درمان آن
مقالات
آرتروز یکی از شایعترین بیماریهای مفصلی در جهان است و تخمین زده میشود که حدود ۱۰٪ از مردان و ۱۸٪ از زنان بالای ۶۰ سال به این بیماری مبتلا هستند. این بیماری با افزایش سن شیوع بیشتری پیدا میکند و عوامل ژنتیکی، چاقی، صدمات مفصلی و استفاده مکرر از مفاصل در بروز آن نقش دارند. در کشورهای پیشرفته، آرتروز به دلیل سبک زندگی ناسالم و بدون تحرک و همچنین افزایش سن جمعیت، به یک مشکل جدی بهداشت عمومی تبدیل شده است. در ادامه به بررسی ماهیت آرتروز، علائم، شیوع آن و درمانهای مختلف این بیماری از جمله دارویی و غیر دارویی میپردازیم.
آرتروز یا فرسایش مفصل چیست؟
آرتروز یک بیماری مزمن است که به تدریج باعث فرسایش غضروف مفاصل میشود. غضروف یک بافت نرم و انعطافپذیر است که سطح مفاصل را پوشانده و از اصطکاک مستقیم بین استخوانها جلوگیری میکند. با تخریب غضروف، استخوانها به طور مستقیم با یکدیگر تماس پیدا میکنند که باعث درد، التهاب و سفتی مفاصل میشود. این بیماری میتواند هر مفصلی را تحت تأثیر قرار دهد، اما بیشتر در مفاصل زانو، لگن، دستها و ستون فقرات مشاهده میشود.
علائم آرتروز چیست؟
نشانههای آرتروز بسته به نوع آن، میتوانند به شکلهای متفاوتی بروز کنند و به تدریج یا به طور ناگهانی ظاهر شوند. اگر فردی با هر یک از این چهار علامت اصلی آرتروز مواجه شود، ضروری است که به پزشک مراجعه کند.
درد مفصل: درد ناشی از آرتروز ممکن است مداوم یا متغیر باشد، مانند درد در ناحیه زانو که میتواند به طور مداوم وجود داشته باشد یا در زمانهای خاصی بیشتر احساس شود.
تورم و التهاب: تورم یکی دیگر از علائم رایج است که در برخی از انواع آرتروز، باعث قرمزی، تورم و گرم شدن پوست روی مفصل آسیب دیده میشود.
سفتی مفصل: سفتی و خشکی مفصل نیز علامتی شایع است که اغلب پس از بیدار شدن از خواب یا پس از نشستن طولانی مدت، مانند نشستن پشت میز یا رانندگی طولانی، مشاهده میشود و گاهی خود را به شکل گرفتگی انگشتان دست نشان میدهد.
کاهش دامنه حرکت: اختلال در حرکت مفصل که به صورت حرکت دردناک یا سختی و درد هنگام بلند شدن از روی صندلی نمایان میشود، میتواند نشانهای از آرتروز باشد.
کریپتاسیون: صداهای خرخر یا کلیک در هنگام حرکت مفصل که ناشی از تماس استخوانها با یکدیگر است.
این علائم میتوانند کیفیت زندگی فرد را به شدت تحت تأثیر قرار دهند، بنابراین تشخیص زودهنگام و مراجعه به پزشک برای مدیریت بهتر بیماری اهمیت زیادی دارد.
درمان آرتروز و دردهای عضلانی
آرتروز مجموعهای از بیماریهای مفصلی شامل استئوآرتریت (آرتروز معمولی)، آرتریت روماتوئید، آرتریت ایدیوپاتیک جوانان و آرتریت عفونی است. درمان قطعی برای آرتروز هنوز کشف نشده، اما هدف اصلی درمانها کنترل درد، کاهش آسیب به مفاصل، حفظ عملکرد مفاصل و بهبود کیفیت زندگی بیمار است. برای دستیابی به این اهداف، استفاده از داروهای زیر به همراه تغییرات در شیوه زندگی، میتواند مؤثر واقع شود. درمان آرتروز به دو دسته دارویی و غیر دارویی تقسیم میشود. درمانهای دارویی شامل موارد زیر است:
داروهای ضد درد
استامینوفن، ایبوپروفن، ناپروکسن، ترامادول، مواد مخدر حاوی اکسی کدون یا هیدروکودون و داروی گلوکوزامین، ملوکسیکام و قرص ایندومتاسین از جمله داروهای ضد درد هستند که برای کاهش درد و التهاب مفاصل استفاده میشوند. این داروها میتوانند به تسکین موقت درد کمک کنند، اما نمیتوانند پیشرفت بیماری را متوقف کنند.
داروهای ضد روماتیسمی اصلاح کنندهی بیماری (DMARDs)
این داروها برای کاهش التهاب و پیشگیری از تخریب مفاصل استفاده میشوند. متوترکسات و هیدروکسی کلروکین یکی از رایجترین DMARDs است که برای درمان آرتروز استفاده میشود. این داروها معمولاً برای درمان طولانی مدت تجویز میشوند و نیاز به نظارت منظم دارند.
داروهای بیولوژیکی
دو دارو اتانرسپت و اینفلکسیمب که بر روی سیستم ایمنی بدن تاثیر میگذارند، برای کاهش التهاب و جلوگیری از تخریب بیشتر مفاصل به کار میروند. این گروه از داروها معمولاً در بیماران با آرتروز پیشرفته و مقاوم به درمانهای دیگر تجویز میشوند.
کرم موضعی
کرم ماساژ رادیان به طور خاص برای تسکین درد و گرفتگیهای عضلانی طراحی شده است و به درمان روماتیسم و آرتروز کمک میکند. این کرم با ترکیبات موثر خود که شامل اسانس رزماری، عصاره فلفل، عصاره کالاندولا، اسانس اکالیپتوس، منتول و همچنین حاوی پروپیلن گلایکول، کامفر، آب، متیل و پروپیل پارابن است به کاهش التهاب و بهبود گردش خون در ناحیههای آسیبدیده کمک میکند. با استفاده منظم از کرم، میتوان به کاهش درد و افزایش انعطافپذیری مفاصل و عضلات امیدوار بود.
درمانهای غیر دارویی آرتروز
در کنار درمانهای دارویی، روشهای غیر دارویی نیز برای مدیریت آرتروز وجود دارند. فیزیوتراپی با تمرینات فیزیکی منظم و تحت نظارت یک متخصص فیزیوتراپ میتواند به بهبود حرکت مفاصل و کاهش درد کمک کند. کاهش وزن در افراد چاق نیز از طریق کاهش فشار روی مفاصل، به جلوگیری از پیشرفت بیماری کمک میکند. همچنین، استفاده از وسایل کمکی مانند عصا، ارتز و کفشهای مناسب، فشار بر روی مفاصل را کاهش داده و بهبود حرکت را تسهیل میکند. علاوه بر این، داشتن یک سبک زندگی سالم شامل تغذیه مناسب، ورزش منظم و اجتناب از مصرف سیگار به بهبود وضعیت بیماران و مدیریت بهتر آرتروز کمک میکند.
برای کاهش خطر ابتلا به آرتروز در دوران پیری و حتی جلوگیری از آن، رعایت برخی نکات کلیدی اهمیت دارد. حفظ وزن مناسب میتواند فشار روی مفاصل را کاهش داده و از تخریب زودرس آنها جلوگیری کند. انجام منظم ورزشهای مناسب، به خصوص ورزشهایی که فشار کمتری بر مفاصل وارد میکنند، مانند شنا، پیادهروی و بدنسازی، میتواند به تقویت عضلات و حمایت از مفاصل کمک کند. همچنین، تغذیه سالم و متعادل که سرشار از مواد مغذی مفید مانند اسیدهای چرب امگا-۳ و آنتیاکسیدانها، نقش مؤثری در حفظ سلامت مفاصل و پیشگیری از آرتروز دارد. در نهایت، اجتناب از آسیبهای مفصلی با رعایت اصول صحیح حرکتی و استفاده از وسایل محافظتی در فعالیتهای سنگین، از بروز مشکلات مفصلی در آینده جلوگیری میکند.